امور بین الملل با همکاری گروه علوم تاریخی، انجمن ایرانی تاریخ مرکز استان کرمانشاه و مرکز مطالعات تاریخی (اسناد، آرشیو و موزه)  نشست علمی با عنوان: «بررسی و تحلیل مناسبات کمپانی هند شرقی انگلیس با ایران در عهد صفویان و اثرات وقایع آن تا به امروز» را با سخنرانی، دکتر پیروز دیبائیان از متخصصان ایرانی مقیم خارج و محقق دانشگاه مونترال کانادا روز دوشنبه 25 فروردین ماه برگزارکرد.

با توجه به برنامه ریزی های انجام شده، دکتر سجاد دادفر دانشیار گروه علوم تاریخی دانشگاه رازی، استاد میزبان این محقق بود که در ابتدای نشست به معرفی سوابق علمی دکتر دیبائیان پرداخت و به اختصار به موضوع کمپانی هند شرقی انگلیس توضیحاتی ارائه نمود.

پس از آن دکتر دیبائیان حضور محققان علوم انسانی به ویژه مورخان را برای ایران ضروری دانست و گفت:  مردم کشور ما نیازمند به آشنایی با میراث عظیم این سرزمین کهن هستند.

وی راه ­های تجاری ایران از عصر باستان به بعد مثل جاده ابریشم را معرفی و اهمیت اقتصادی ایران را برای دول خارجی شرح داد و با اشاره به مکتب آنال مهم­ ترین وقایع قرون شانزدهم و هفدهم میلادی از جمله؛ سیر عمومی تحولات ایران در ابعاد مختلف، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و نیز ساختار فرهنگی، مذهبی و اجتماعی اروپا را بررسی کرد.

ایشان در ادامه رویکردها و عملکرد کمپانی هند شرقی انگلیس به عنوان بخشی از نظام­ های تجاری عصر جدید اروپا در مقابل نظام­ های تجاری سنتی آن دوره ایران که مبتنی بر اقلیت­ های نامتجانس دینی و قومی بود را مورد واکاوی قرار داد و گفت:  فتح قسطنطنیه و اقدامات سلطان محمد فاتح در برخورد با تجار اروپایی عاملی مهم در پیدایش دریانوردی دولت­ های اروپایی از طریق ورود به اقیانوس اطلس و دور زدن آفریقا و حرکت به سمت شرق بوده که همین امر باعث نفوذ استعمار به آسیا و هندوستان شد.همچنین انگلستان از این زمان با بهره ­گیری از نیروی دریایی خود بر نقاط مختلف جهان از جمله چین و هند تسلط یافت و بر ثروت آنان چیره شد و دستاوردهای تمدنی این سرزمین­ ها را اخذ نمودند. همین امر به ثروتمند شدن اروپا کمک کرد و در نهایت به تجارت جهانی هم انجامید.

دکتر دیبائیان در ادامه با استفاده از نقشه و اسناد گوناگون به استعمار پرتغال، هلند، فرانسه در اقیانوس هند و خلیج فارس پرداخت و آن را زمینه ساز بی ثباتی و آشفتگی، برای ساکنان این مناطق عنوان نمود.

وی سپس به نقد  اقتصاد عصر صفوی پرداخت و ابریشم ایران را برای اروپاییان مهم دانستند و نقش ارامنه را در چنین تجارتی با اهمیت توصیف نمود و افزود: اقدامات شاه اسمعیل اول را در برقراری مذهب شیعه، برخورد با عثمانی و ازبکان و نیز ایجاد رابطه با دولت­ های اروپایی را در ساختار سیاسی و اقتصادی ایران مهم ارزیابی می شود زیرا از این زمان به بعد ایران روابط خود را با غرب گسترش داد. همچنین راه­ های دریایی جنوب ایران و حضور کمپانی هند شرقی و نمایندگان آن در خلیج فارس و ایران به شدت بر حیات اقتصادی و سیاسی ایرانیان اثرگذار بود.

لازم به ذکر است اسن سخنرانی به صورت برخط نیز برای علاقه مندانی که امکان شرکت در جلسه سخنرانی را نداشتند برگزار گردید و دکتر دیبائیان در خاتمه پس از جمع بندی مباحث، به سؤالات مطرح شده پاسخ داد.

​​​​

 

 

 

شناسه : 19628063